Chocolade duurder dan ooit, maar boeren krijgen niet meer voor hun cacao

Uit de laatste versie van de barometer blijkt hoe fragiel het huidige systeem is. Door misoogsten, verouderde bomen en klimaatverandering is de wereldmarktprijs van cacao tot recordhoogte gestegen. Maar dat heeft zich nauwelijks vertaald in hogere inkomens.

Paradox

Boeren in Ghana en Ivoorkust - goed voor 70% van de wereldproductie - krijgen amper meer betaald, omdat ze vaak vastzitten aan vooraf bepaalde contracten. Tegelijk kampen veel coöperaties met liquiditeitsproblemen en neemt de druk op bossen toe. En de boeren krijgen ook nog eens af te rekenen met de klimaatverandering, ziektes en politieke onzekerheid.

‘Dat is de paradox waar de sector vandaag in vastzit: een dure grondstof, maar een onleefbaar inkomen voor wie ze produceert’, zegt Jelle Goossens van Rikolto (het vroegere Vredeseilanden).

Driedubbele omslag

Een eenzijdige focus op meer productie, is gevaarlijk, stelt de cacaobarometer. Het dreigt bestaande problemen, zoals kinderarbeid, in de hand te werken, en het kan ook leiden tot een overaanbod en een prijscrash, zoals in 2016.

De barometer pleit voor een drievoudige omslag, te beginnen met goede aankooppraktijken, eerlijke prijzen en transparantie. Daarnaast is goed bestuur nodig: overheden die onder meer voor stabiele regels en infrastructuur zorgen. En tot slot moet ingezet worden op goede landbouwpraktijken, inclusief agroforestry (boslandbouw) en meer diversiteit. Zo worden de boeren veerkrachtiger tegen de klimaatverandering.

Geen utopie

Die omslag is geen utopie, zegt Goossens. Hij verwijst naar inspanningen van Colruyt om een leefbaar inkomen voor cacaoboeren in Ivoorkust te garanderen, en ook initiatieven zoals Tony’s Open Chain.

‘Leefbare inkomens voor boeren en het stoppen van ontbossing zijn geen luxe.’

Om die praktijken tot de norm te maken, is wetgeving nodig, maar het is belangrijk dat boeren daarbij gehoord worden.

‘In de cacaosector wordt nog te vaak over boeren gepraat, in plaats van met hen’, zegt Goossens. ‘Beslissingen worden genomen in Europa, maar boeren zijn zelden vertegenwoordigd aan tafel en dat houdt de historische machtsongelijkheid in stand.’

Voor Rikolto staat de cacaosector op een kruispunt: blijft duurzaamheid een bijzaak, of wordt het de nieuwe norm? ‘Leefbare inkomens voor boeren en het stoppen van ontbossing zijn geen luxe’, zegt Goossens. ‘Het is de enige manier om de cacaosector te redden, en dus ook de toekomst van onze chocolade.’