EU bereikt ‘lauw’ akkoord net voor klimaattop in Brazilië

Na lange nachtelijke onderhandelingen hebben de Europese ministers dan toch een deal bereikt: de EU neemt zich voor om tegen 2040 de uitstoot met 90% terug te brengen tegenover het niveau van 1990. België onthield zich bij de stemming.

Die 90% is een ambitieus doel, maar de lidstaten staan zichzelf toe om 5% daarvan te halen via compensatie elders in de wereld, bijvoorbeeld via bosprojecten. En er is een flinke achterpoort ingebouwd: het plan kan nog herzien worden als er in de volgende jaren een negatieve impact zou blijken op de Europese economie.

Milieu- en klimaatorganisaties zijn opgelucht dat er een deal bereikt is en dat de EU niet met lege handen naar Brazilië moet trekken. Maar inhoudelijk betekent het ‘lauwe’ akkoord een verzwakking van de Europese ambitie, zeggen ze.

‘Lidstaten beweren dat ze een doelstelling van 90% hebben afgesproken, maar dat is vooral een truc’, zegt Michael Sicaud-Clyet, klimaatexpert voor het Wereldnatuurfonds (WWF). ‘Het werkelijke cijfer zal onder de 85% eindigen.’

Een evaluatieclausule na vijf jaar toevoegen verergert dat probleem alleen maar, zegt hij. ‘Wat een duidelijk, stabiel pad voor investeerders en industrieën zou moeten zijn, wordt nu een bewegend doelwit. Doelstellingen zijn bedoeld om de richting op de lange termijn te bepalen, niet om voortdurend te worden herzien.’

Leiderschap

Volgens verschillende organisaties brengt de deal de geloofwaardigheid van de EU op de internationale top in gevaar.

‘De EU moet niet met lege handen naar Belém, maar de doelstelling schiet tekort voor wat de klimaatcrisis vereist en ligt ver onder de historische verantwoordelijkheid van Europa°, zegt Fanny Petitbon van 350.org. ‘Als het blok zijn geloofwaardigheid wil behouden, zowel op het wereldtoneel als bij de eigen burgers, moet dit plan als de ondergrens worden beschouwd, niet als het plafond.’

Ook Mathieu Mal van het European Environment Bureau vindt dat de EU een voortrekkersrol moet spelen, en dat de regeringen daar met dit akkoord niet in geslaagd zijn.

‘In de plaats daarvan hebben ze aangedrongen op een afgezwakte klimaatdoelstelling, vol slopende flexibiliteit en niet gebaseerd op wetenschappelijk advies’, zegt hij. ‘Zonder een robuuste doelstelling van ten minste 90% netto emissiereductie, binnen onze eigen grenzen geïmplementeerd, loopt de EU niet alleen het risico cruciale investeringen in de transitie in eigen land te vertragen, maar brengt ze ook haar internationale geloofwaardigheid bij de komende onderhandelingen op COP30 in gevaar.’