Gratis schoolmaaltijden zijn goed voor de economie

De onderzoekers van UCL hebben samen met experts van het Wereldvoedselprogramma (WFP) onderzocht in hoeverre schoolmaaltijden als economisch instrument kunnen ingezet worden om betere landbouwpraktijken te stimuleren, de toegang tot voedzaam eten te verbeteren en de lokale economische ontwikkeling te bevorderen. 

Ze deden hun onderzoek aan de hand van casestudy's in Schotland, Zweden en Brazilië.

Sociaal vangnet

Van schoolmaaltijden is geweten dat ze een krachtig sociaal vangnet zijn voor 466 miljoen kinderen wereldwijd. Volgens de onderzoekers is er nu een budget mee gemoeid van naar schatting 84 miljard dollar per jaar - wat de maaltijden een ‘potentieel krachtig instrument voor overheden maakt om de economie vorm te geven en duurzame transformatie in voedselsystemen te stimuleren’, stellen ze.

De onderzoekers pleiten ervoor om de inkoop van schoolmaaltijden te herzien en onder meer  inkoopstrategieën te ontwikkelen die de voedzaamheid optimaliseren, goede en duurzame productiepraktijken stimuleren en de deelname van lokale producenten vergroten. 

‘Dat zou een algemene beleidswijziging vereisen waarbij overheidsopdrachten worden gebruikt om het gedrag van de particuliere sector in de richting van publieke doelstellingen te sturen’, zeggen ze.

Geweldige kans

‘Schoolmaaltijden bieden overheden een geweldige kans om hun koopkracht te gebruiken om het algemeen belang te bevorderen’, legt hoofdauteur Mariana Mazzucato uit, directeur van het Institute for Innovation and Public Purpose aan UCL. 

‘Door een markt te creëren voor schoolmaaltijden die gezond, duurzaam, smakelijk en toegankelijk zijn, kan een slim ontworpen aankoopstrategie niet alleen lokale economieën veranderen, maar ook leiden tot een meer diverse en optimaal draaiende leverancierspool’, zegt Mazzucato. Zo’n strategie moet worden gezien als een investering, en niet als een kostenpost, vindt ze.

Het rapport bouwt op de lessen die zijn getrokken uit het schoolmaaltijdenprogramma dat in 2007 het licht zag in Schotland en een betere gezondheidsgelijkheid in het land heeft bevorderd. De auteurs van de studie wijzen daarnaast nog op de opportuniteiten die nog benut kunnen worden op het vlak van lokale voedselproductie en het streven van Schotland naar klimaatneutraliteit.

Potentieel volledig benutten

Hetzelfde gebeurde voor Zweden en Brazilië. In Brazilië, dat 50 miljoen maaltijden per schooldag verzorgt, vereist de nationale overheid bijvoorbeeld dat ten minste 30% van de middelen voor de aankoop van voedsel bij familieboeren wordt gespendeerd, met meer banen en hogere gezinsinkomens bij de deelnemende producenten als resultaat. Daarnaast wijst het rapport waar nog meer inspanningen mogelijk zijn om de landbouw te verduurzamen.

‘Er bestaat brede consensus over het feit dat schoolmaaltijden goed zijn voor kinderen’, zegt medeauteur Sarah Doyle. ‘Maar zolang ze niet ook worden gezien als een kans voor boeren en bedrijven, en voor de transformatie van het voedselsysteem, blijft hun potentieel niet volledig benut. Als instrument van een groene industriële strategie kan de aankoop van schoolmaaltijden marktkansen creëren die de transformatie van het voedselsysteem bevorderen en bijdragen aan duurzame groei.’