Hoofdsteden kreunen wereldwijd onder kwart meer hittedagen

De veertig grootste hoofdsteden ter wereld plus Pretoria, Johannesburg en São Paulo, kregen in de voorbije tien jaar samen te maken met 1335 extreem hete dagen – van boven de 35 graden Celsius. Dat is 26 procent meer dan in de periode tussen 1994 en 2003.

Steden in Afrika, Azië en Latijns-Amerika lopen extra gevaar, omdat ze vaak geconfronteerd worden met een snelle bevolkingsgroei en zwakkere infrastructuur. Het Zuid-Afrikaanse Johannesburg telde er de voorbije jaren zelfs gemiddeld 26, tegenover amper 3 in de jaren 1990.

De Braziliaanse hoofdstad Brasilia sprong van 3 dagen in de jaren negentig naar 40 in de voorbije tien jaar. De Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur in Zuid-Oost Azië, kende een verdrievoudiging van het aantal hete dagen.

Maar ook Europa voelt de hitte: met uitzondering van Moskou zien alle Europese steden een stijgende trend, met gemiddeld 87 procent. Uitschieters zijn Madrid – van 25 naar 47 hete dagen – en Rome, dat zelfs verdubbelt. Meer noordelijke hoofdsteden als Berlijn, Londen en Parijs zien vooral het aantal dagen boven 30 graden stijgen.

‘Velen van ons weten hoe het is om 's nachts badend in het zweet wakker te liggen tijdens een hittegolf’, zegt Anna Walnycki van het International Institute for Environment and Development (IIED). “En de domino-effecten op verschillende andere gebieden van ons leven zijn duidelijk: slechter slapen betekent slechtere prestaties op het werk en minder energie voor de dingen die we graag doen.”

Volgens het rapport moeten steden zich dringend wapenen tegen de toenemende hitte, terwijl landen inspanningen moeten blijven ondernemen om hun uitstoot zoveel mogelijk terug te dringen.

‘Dit is geen probleem waar we ons eenvoudigweg met airconditioning uit kunnen redden’, zegt Walnycki. ‘We moeten ingrijpende veranderingen doorvoeren in het ontwerp van onze wijken en gebouwen, en de natuur terugbrengen in onze steden in de vorm van bomen en ander groen. Klimaatverandering is de nieuwe realiteit, en overheden kunnen hun kop niet langer in het zand steken.’

Hitte-eilandeffect

Steden zijn extra gevoelig voor de stijgende temperaturen door het zogenaamde hitte-eilandeffect: er is minder groen en de grote hoeveelheden aan steen en beton slaan de hitte op en houden die vast. Bovendien is er in de stad minder wind. De temperatuur kan daardoor verschillende graden hoger liggen, en dat verschil is ’s nachts het grootste.

‘De wereldwijde temperaturen stijgen sneller dan regeringen waarschijnlijk hadden verwacht – en zeker sneller dan ze lijken te reageren’, zegt Walnycki. ‘Als we ons niet aanpassen, zullen miljoenen stadsbewoners veroordeeld worden tot steeds oncomfortabelere en zelfs gevaarlijkere omstandigheden vanwege het stedelijke hitte-eilandeffect.’

De armste mensen zullen het zwaarste te lijden krijgen onder de temperatuurstijging, waarschuwen de onderzoekers. Steden in armere regio’s hebben minder middelen om zich te wapenen tegen de gevolgen van de klimaatverandering. En ook binnen steden zelf wonen de armste mensen vaak in meer dichtbevolkte wijken met minder groen.