Immense hoeveelheid plastic zweeft als nanodeeltjes in de oceaan

Dat de oceanen vervuild zijn met plastic, is al lang geen nieuws meer. Elke dag belandt er meer dan een miljoen kilogram plastic plastic in het water, en steeds meer onderzoeken waarschuwen voor de gevolgen voor mens en milieu.

Maar de meeste aandacht ging naar zichtbare stukken plastic. Over nanoplastics, minuscule stukjes die minder dan een vijftigste van een menselijk haar meten, is veel minder geweten. Nu blijkt uit het Nederlandse onderzoek dat die vervuiling veel groter is dan werd gedacht.

‘Deze schatting laat zien dat er meer plastic in de vorm van nanodeeltjes in dit deel van de oceaan zweeft, dan er aan grotere micro- of macroplastics in de Atlantische of zelfs alle wereldoceanen drijven’, zegt Helge Niemann, hoogleraar Geochemie aan de Universiteit Utrecht.

Voor dit onderzoek nam een onderzoeksschip op twaalf locaties watermonsters waar alles dat groter dan één micrometer was werd uitgefilterd. Vervolgens werd het overblijvende materiaal gedroogd en geanalyseerd.

‘Er waren wel enkele publicaties die lieten zien dát er nanoplastics in het oceaanwater zitten, maar tot op heden kon er nooit een schatting van de hoeveelheid worden gemaakt’, zegt Niemann.

Vermist plastic

Door de resultaten van verschillende locaties te extrapoleren naar de Noord-Atlantische Oceaan, komen de onderzoekers tot de immense hoeveelheid van 27 miljoen ton nanoplastics. “Een schokkende hoeveelheid”, vindt Ten Hietbrink. ‘Maar daarmee hebben we wel een belangrijk antwoord op de paradox van het missende plastic.’

‘De nanoplastics die er nu zijn, die ruim je nooit meer op.’

Die paradox slaat op het verschil tussen de hoeveelheid geproduceerd plastic en de hoeveelheid afval. Een groot deel blijkt nu dus als minuscule, ‘onzichtbare’ deeltjes in het water te zweven.

Consequenties

De consequenties van al die nanoplastics in het water kunnen groot zijn, benadrukt Niemann. “Het is al bekend dat nanoplastics diep in ons lichaam kunnen doordringen. Ze worden zelfs in hersenweefsel gevonden. Nu we weten dat ze zo alomtegenwoordig zijn in de oceanen, ligt het ook voor de hand dat ze in het hele ecosysteem doordringen; van bacteriën en andere micro-organismen tot vissen en top-predatoren zoals de mens. Wat de invloed is van die vervuiling op het ecosysteem, moet verder worden onderzocht.”

Niemann benadrukt dat de hoeveelheid nanoplastics in het oceaanwater een belangrijk ontbrekend puzzelstuk was, maar dat er vervolgens niets aan te veranderen is. ‘De nanoplastics die er nu zijn, die ruim je nooit meer op. Een belangrijke boodschap van dit onderzoek is dan ook dat we op zijn minst de verdere vervuiling van ons milieu met plastics moeten voorkomen.’