“‘‘De pesticidenlobby gebruikt boerenprotesten als dekmantel om Europese regels te versoepelen’’

De lobbygroep Croplife Europe lijkt opportunistisch gebruik te willen maken van de zoveelste boerenprotesten vandaag (18 december) in Brussel. De lobby gebruikt die protesten om politiek momentum te creëren voor een verdere versoepeling van de EU-veiligheidsvoorschriften voor haar chemische producten.

Deze week lanceert de Europese Commissie opnieuw een zogenaamd “omnibuspakket”, met als doel de regels voor de veiligheid van levensmiddelen en diervoeders te versoepelen. Het is dan ook geen verrassing dat Croplife Europe en Bayer recent talrijke bijeenkomsten hebben gehouden met hoge ambtenaren van de Commissie over deze zogenaamde “vereenvoudiging” van de pesticidenregelgeving.

Zij en andere lobbygroepen uit het bedrijfsleven dringen aan op een agenda die duidelijk schadelijk is voor de volksgezondheid: van het versoepelen van de herbeoordeling van conventionele pesticiden tot het terugdraaien van de onafhankelijkheid van de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) en zelfs het terugkrijgen van het recht om de regelgevingsstudies die de industrie moet indienen, geheim te houden. Terug naar de toekomst?!

In dezelfde week dat de omnibuswet werd gelanceerd, gaan boeren in Brussel weer massaal de straat op om te protesteren tegen hun vaak moeilijke sociaal-economische positie. En de lobbyisten lijken deze woede te willen gebruiken voor hun eigen doeleinden.

Er is een reden waarom de agrochemische industrie haar eisen wil koppelen aan die van de boeren. Eerdere boerenprotesten in 2023 en 2024 hadden al een grote impact en bewogen de Europese Commissie ertoe een reeks groene regels uit de Green Deal af te zwakken. Of zoals in het geval van de pesticiden reductiewetgeving SUR, volledig van tafel te vegen.

Waarschijnlijk in de hoop op een soortgelijk effect, gaf Croplife Europe het opinie-onderzoeksbureau IPSOS opdracht om een enquête te houden onder boeren in negen EU-landen over het onderwerp: “Zijn de problemen van de boeren begin 2024 opgelost door de recente maatregelen van de EU of staan de boeren op het punt om opnieuw te protesteren?”

Dit verhaal haalde vervolgens de nieuwsagenda via een lobby-evenement en gesponsorde inhoud, waarin de lobby-standpunten van de agrochemische lobby werden herhaald.

Maar de door Croplife gesponsorde enquête negeerde een nogal ongemakkelijk feit. De belangrijkste eis van de boeren – nee zeggen tegen de vrijhandelsovereenkomst tussen de EU en Mercosur – staat haaks op het standpunt van de pesticidenindustrie. De empathie van Croplife voor de Europese boeren heeft duidelijk zijn grenzen.

EU-Mercosur

En inderdaad: EU-Mercosur is een belangrijk doelwit van de boerenprotesten in Luik en Brussel op 17 en 18 december. Dit verdrag gaat leiden tot meer concurrentie en dus lagere prijzen voor landbouwproducten, die in Zuid-Amerikaanse landen goedkoper geproduceerd worden.

EU-Mercosur wordt daarom juist sterk gesteund door de pesticidenindustrie. De overeenkomst zal hen ook in staat stellen om meer pesticiden uit de EU naar Zuid-Amerika te exporteren – zelfs producten die in de EU zelf verboden zijn – terwijl landbouwproducten die met hun pesticiden zijn geproduceerd, in grote hoeveelheden naar de EU kunnen blijven worden verhandeld.

De opzet van de enquête van Croplife Europe en de conclusies ervan moeten daarom kritisch worden bekeken. Ze negeren namelijk gemakshalve het belangrijkste punt: boeren willen bovenal een fatsoenlijk inkomen en eerlijke prijzen. Ze willen dat de EU optreedt tegen oneerlijke concurrentie uit het buitenland, en dat er een eerlijk landbouwsubsidiesysteem en marktregulering komt.

Met de vrijhandelsovereenkomst tussen de EU en Mercosur krijgen ze het tegenovergestelde: oneerlijke concurrentie van landen met veel lagere normen en een veel hoger gebruik van meer (en vaak in de EU verboden) pesticiden.

In plaats van begrip te tonen voor de zorgen van het platteland, lijkt het doel van de lobbygroep van de industrie eerder te zijn om politici bang te maken met het vooruitzicht van lange rijen tractoren in Brussel.

Dit is dus de verontrustende realiteit: pesticidenlobbyisten in de Europese wijk maken overuren om veiligheidsbeoordelingen verder af te zwakken en de winsten van hun klanten te dienen.

Gezien de nabijheid van de lancering van de Omnibus, hopen ze dat de protesten zullen bijdragen tot een verdere afzwakking van de EU-normen voor pesticiden gebruik, iets wat al jaren op hun verlanglijstje staat.

Er is een lange geschiedenis van pesticidenbedrijven die “de stem van de boeren” lijken te coöpteren om hun lobby-eisen een vleugje grassroots-legitimiteit te geven.

Neem bijvoorbeeld Croplife-lobbyiste Emma Brown, die het standpunt van haar organisatie over de nieuwe Omnibus vertegenwoordigt. Zij werkte eerder bij een lobbybedrijf dat door Monsanto was ingehuurd en dat een nep-grassroots-campagne opzette om de schijn te wekken dat boeren glyfosaat massaal steunen.

Ondanks de pogingen van Croplife om zich als bondgenoot te positioneren, is het bewijs van schade aan de gezondheid van boeren en plattelandsbevolkingen als gevolg van het gebruik van pesticiden – in de EU en in landen als Brazilië – te duidelijk om te negeren.

Dit is dus de verontrustende realiteit: pesticidenlobbyisten in de Europesewijk maken overuren om veiligheidsbeoordelingen verder af te zwakken en de winsten van hun klanten te dienen.

Tegelijkertijd dragen de eigen klanten van de sector – boeren en hun gezinnen – de risico's van deze chemicaliën in hun lichaam. En de Europese Commissie – het kan niet anders worden gezegd – lijkt hier medeplichtig aan te zijn.

Niet alleen stelt de Commissie een aanzienlijke versoepeling van de EU-wetgeving inzake pesticiden voor, Commissie-voorzitter Von der Leyen is ook van plan om dezelfde week naar Brazilië te reizen om de vrijhandelsovereenkomst te ondertekenen.

En alsof dat nog niet genoeg is, staan de EU-landen onder druk van exact dezelfde agrochemische bedrijven op het punt om te stemmen voor een vergaande deregulering van genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen, zonder keuzevrijheid van consumenten, zonder bescherming voor boeren en kwekers tegen octrooien van bedrijven.

Hoezeer de lobbyisten van de pesticidenindustrie ook proberen het verhaal te verdraaien, de wetenschap staat niet aan hun kant. De Landbouwuniversiteit van Wageningen, die eerder een gebrekkige “impactstudie” leverde op bestelling van Croplife om zo de wet op de vermindering van pesticiden (SUR) te torpederen, heeft officieel erkend dat dit een vergissing was.

Ondertussen is de belangrijkste studie die ten grondslag lag aan de bewering dat glyfosaat geen kanker zou veroorzaken – waarvan al tien jaar bekend is dat deze in werkelijkheid door Monsanto is geschreven – eindelijk ingetrokken door het wetenschappelijke tijdschrift dat deze had gepubliceerd.

Van “astroturfing” en het misbruiken van de onvrede op het platteland tot dubieuze wetenschap: de EU moet de volksgezondheid beschermen en zich verzetten tegen de misleidende lobbytactieken van de pesticidenindustrie.