“‘‘Wat als windturbines in de Noordzee ook de biodiversiteit zouden redden?’’

Een Noordzee met duizenden soorten vissen, zeezoogdieren, plankton, vogels, grindbedden met oesterbanken, riffen die bruisen van leven, gezonde habitats en populaties die erop vooruitgaan. Klinkt als een droom, maar het is realistische toekomstmuziek. Een must bovendien: we hebben een Noordzee nodig met gezonde en veerkrachtige natuur, waar windenergie ons helpt in de strijd tegen klimaatverandering.

Als onderdeel van de oceaan vervult de Belgische Noordzee essentiële diensten die de mens ten goede komen. Een gezonde oceaan reguleert het klimaat door CO₂ op te slaan, fungeert als warmtebuffer, filtert vervuilende stoffen en biedt bescherming tegen stormen, kusterosie en overstromingen. De helft van alle zuurstofproductie komt van algen in de zee.

Het is dan ook absurd dat er in het Belgisch deel van de Noordzee – het grootste natuurgebied van ons land – nog niet effectief aan natuurbescherming wordt gedaan. Pilootprojecten zoals Belreefs, die trachten oesterbanken in de Noordzee te herstellen, zijn een begin, maar er blijft enorm veel werk aan de winkel.

Drie basisregels

Dat men nu op windenergie inzet, is een goede zaak, maar windparken veroorzaken wel geluidsoverlast, vernietigen habitats en creëren gevaar op botsingen voor vogels en vleermuizen. Windparken moeten ook om de 20 à 30 jaar ontmanteld worden, wat de zeebodem opnieuw verstoort en afval genereert.

Het goede nieuws is dat windparken en energie-eilanden positieve effecten kunnen hebben op biodiversiteit, maar dan moeten ze wel natuurinclusief gebouwd worden. Hier zijn drie basisregels:

1. bescherm natuurwaarden die nog aanwezig zijn in het mariene ecosysteem;

2. herstel verloren biodiversiteit en natuur;

3. creëer pas daarna nieuwe, aanvullende natuur.

Natuurinclusief design van windparken moet de natuurlijke en gewenste omstandigheden onderwater versterken, evenaren of imiteren. Denk aan beperken van onderwatergeluid tijdens de bouw, verminderen van nachtelijke lichtverstoring, en gebruiken van niet-giftige materialen. Turbines moeten zo gebouwd worden dat ze de trekroutes van vogels, vissen en zeezoogdieren in stand houden. Zo kunnen we bestaande natuur beschermen, en verloren natuur herstellen.

De kennis en de vaardigheden hebben we – nu moet natuurinclusief design verplicht worden voor alle toekomstige offshore constructies. Nieuw onderzoek toont dat slechts één procent van de wereldwijde offshore windinvesteringen nodig is om de mariene natuur te herstellen. Of hoe een bescheiden investering een onderwaterwereld van verschil maakt.