“‘Torens van stilte’

Tijdens het Koerdisch Nieuwjaar van mijn jeugd, nog voor het idee van kaarsen bij ons opkwam of het milieu een bekommernis werd, haastten we ons om gebruikte autobanden te verzamelen op de hoogste heuvel van het dorp. Rojava, het Koerdische deel van Syrië, is vlak in vergelijking met andere delen van Koerdistan, maar toch is er geen enkel dorp in Rojava zonder een heuvel.

We staken de banden in brand en onze vurige toewijding aan onze cultuur weerspiegelde zich in de intensiteit van de vlammen, wedijverend met de branden van onze buren in nabije dorpen. Maar voor degenen die echt in de bergen woonden, was er geen concurrentie — hun vuren waren onovertroffen.

Hoe heviger de onderdrukking, hoe sterker onze verbondenheid met onze identiteit werd. Toch hadden wij meer geluk dan onze ouders, die hun jeugd doorbrachten met het vieren van oud en nieuw in kelders, midden in de nacht. Ondanks de jaren en de steeds verfijndere onderdrukkingsmethoden herinnert mijn moeder zich nog steeds veel nieuwjaarsliederen en patriottische liederen die oproepen tot een vrij Koerdistan.

We zongen rond het vuur, en het geluid van muziek, zang en de krachtige voetstappen van dansers overstemde de angstaanjagende stilte van de dorpen. Onze harten kregen vleugels, en onze dromen kregen een echo.

Ik geloof niet dat er één Koerdisch huis bestaat zonder een muziekinstrument. De tanbur, bijvoorbeeld, is een snaarinstrument dat de Koerd vergezelt waar hij ook gaat, als een amulet dat hem beschermt tegen kwaad en dat hem geluk brengt. Het wordt gebruikt tijdens feesten, bruiloften en zelfs bij religieuze ceremonies.

Er is voor Koerden geen gelegenheid of gevoel waar geen eigen muziekinstrument bij hoort. In de slagen van de davul en de tonen van de zurna schuilt grandeur en kracht, in het ritme van de daf zit vitaliteit en intieme interactie, terwijl de melancholische klanken van de ney diepe droefheid uitdrukken—een verdriet dat geworteld is in eeuwenlange armoede en onderdrukking en diep in de Koerdische ziel verankerd ligt.

Je vindt zelden een Koerdische man of vrouw die niet van dansen houdt of niet bedreven is in een van de vele Koerdische dansen. Koerdische dans is nooit individueel, maar altijd collectief. Sommige dansen hebben een eenvoudige cadans, terwijl andere snel of zelfs gejaagd zijn. Het bovenlichaam, vooral de schouders, borst en handen, bewegen krachtig op het ritme van de muziek.

De meeste Koerdische dansen beginnen in een halve cirkel, die zich geleidelijk uitbreidt totdat de ruimte beperkt wordt en de cirkel zich plotseling sluit. Meestal staat een man tussen twee vrouwen tijdens het dansen.

Tijdens feesten kiest de vrouw de man naast wie ze wil dansen. Het is traditie dat de gastvrouw van een feest met de eregast danst, als teken van respect en waardering. Eén deelnemer — man of vrouw — moet de groep leiden door een zakdoek in de rechter- of linkerhand te houden, afhankelijk van de regionale traditie. De cirkelvorm van de dans kan worden gezien als een afspiegeling van de oude tribale raad van de Meden, waar de stammen zich verzamelden rond hun leider, net zoals de dansleider de deelnemers volgens een gestructureerd ritme leidt.