Amazonewoud evolueert naar ‘hypertropische’ klimaatzone

‘De hete en intens droge omstandigheden die we vandaag in het Amazonewoud aantreffen zijn al tientallen miljoenen jaren niet meer op aarde voorgekomen’, zegt een team van nationale en internationale wetenschappers in het tijdschrift Nature.

Zij namen het Amazonegebied onder de loep en voorspellen dat een aanhoudende hoge uitstoot van broeikasgassen, een zogeheten “hete droogte” tegen het einde van deze eeuw vaker zal doen voorkomen, zelfs tijdens het regenseizoen. 

Dat zal volgens het team onder leiding van de Universiteit van Californië, Berkeley leiden tot grootschalige boomsterfte en dus ook het vermogen van de aarde om CO₂ op te slaan aantasten. Ze herinneren eraan dat tropische bossen wereldwijd meer van dit broeikasgas absorberen dan enig andere biotoop.

Hypertropen

De wetenschappers noemen de nieuwe klimaatzone de 'hypertropen'. Het typische droge seizoen van juli tot september duurt dan langer en de temperaturen zijn hoger dan normaal. In hun onderzoek documenteren de onderzoekers dat 'hete droogte' de bomen onder druk zet en het normale sterftecijfer van bomen met 55 procent doet stijgen.

De jaarlijkse boomsterfte bedraagt vandaag iets meer dan 1 procent, wat een extra 0,55 procent misschien verwaarloosbaar doet lijken. ‘Toch niet’, zegt onderzoeksleider Jeff Chambers, ‘want het heeft een cumulatief effect op het bos,’ legt hij uit. ‘Hypertropische omstandigheden zullen waarschijnlijk ook buiten het Amazonegebied voorkomen, in regenwouden in West-Afrika en Zuidoost-Azië.’

CO₂-opslag

Een extreme periode van droogte doet het vochtgehalte van de bodem met ongeveer een derde dalen waardoor bomen stoppen met het absorberen van koolstof. Dat komt omdat de bladeren hun poriën sluiten om waterverlies te voorkomen, maar ze verhinderen op die manier ook de aanvoer van CO₂ dat ze nodig hebben om weefsel op te bouwen en te herstellen.

Vaak zien we ook meer bomensterfte omdat ze geen voedingsstoffen meer opnemen of er luchtbellen ontstaan in hun sap, vergelijkbaar met embolieën die bij mensen beroertes veroorzaken.

‘Normaal gesproken zijn planten vrij goed in compartimenteren’, zegt Chambers. ‘Ze zeggen dan, oké ik offer deze tak op om een ander deel  in leven te houden. Maar als er te veel embolieën zijn, sterft de boom uiteindelijk toch.’

Het onderzoek concludeert dat er tegen 2100 per jaar 150 dagen hete droogte in het Amazonewoud zullen voorvallen, omstandigheden die nu slechts enkele dagen tot weken voorkomen.